داستان طناب

داستان کوهنوردی که می خواست به بلند ترین قله  صعود کند.

او بعد از سالها آمادگی این ماجراجویی را شروع کرد، و درست زمانی

که افتخار و شکوه را برای خود می خواست وتصمیم گرفت که به تنهایی صعود کند.

او صعود ش را دیر هنگام شروع کرد و به جای اینکه بموقع چادر بزند و استراحت کند

تا تاریکی هوا به بالا رفتن ادامه داد.

شب سایه سنگین و عجیبی بر بلندای کوه افکنده بود،

همه جا سیاه و هیچ چیزی قابل رویت نبود،

ماه و ستاره ها در زیر ابر پنهان شده بودند

همچنان بالا می رفت که ناگهان در چند قدمی صعود به قله پایش لیز خورد

و به طرز وحشتناکی سقوط کرد و در هوا معلق ماند. و جلوی چشمهایش سیاهی رفت. و احساس مخوف جاذبه زمین که او را به طرف خود می کشاند، در این لحظه ترسناک تمامی خاطرات خوب و بد زندگی به ذهنش خطور کرد.

زمانی که این اتفاق افتاد به این فکر می کرد که مرگ چگونه دارد به او نزدیک می شود

و احساس می کرد طنابی که به کمرش بسته است او را محکم نگه می دارد.

در حالی که بدنش با طناب در هوا آویزان شده و در آن لحظه که امیدش از همه جا قطع شده یکباره فریاد می زند: خدایا کمکم کن!! 

در این هنگام صدای عمیقی از آسمان جواب می دهد:

_ از من چه می خواهید ؟

مرا نجات بده!!

 واقعاً فکر می کنی می توانم شما را نجات دهم؟

_ البته که می توانی، من به شما اعتقاد دارم    

_ خوب حالا طنابی را که به کمرت بسته ای پاره کن...                             

یک لحظه سکوت عجیبی حاکم می شود: و تصمیم می گیرد که با تمام

قدرت طناب را محکم بگیرد.

روز بعد تیم نجات جسد یخ زدهً آویزان کوهنورد را در حالی که                

      دستهایش محکم طناب را گرفته بودند                     

 تنها در2 ،  3متری از سطح زمین پیدا میکنند.....

و شما؟ به چی پناه می برید، آیا به طناب؟

هرگز به کار های خداوند شک نکنید. نباید بگویید که او مرا فراموش کرده است. و فکر نکنید که مراقب شما نیست. وبه خاطر داشته باشید که او همیشه  حافظ و نگه دار شماست.–

ترجمه از : روشن محمد زمانی

 

دوره معاصر: پنج سال پس از روی کار آمدن رضا خان،وی سپاه والی وقت ایلام"غلامرضاخان فیلی"بعنوان آخرین حاکم ملوک الطوایفی را شکست داد و والی به عراق گریخت و در نجف اشرف ساکن شد.استان ایلام تا سال 1309 به حسین آباد معروف بود در این سال به بعد به دنبال تحولی که در منطقه پیش آمد(تغییرات سلطنت از قاجار به پهلوی)این منطقه توسط فرهنگستان علوم به ایلام تغییر نام یافت.در سال 1316 به فرمانداری کل تبدیل شد و در سال 1353 این منطقه به استان ایلام در تقسیمات کشوری رسمیت پیدا نمود. امروزه استان ایلام یکی از غنی ترین مراکز آثار فرهنگی و تاریخی را در خود جای داده است و حتی هر ساله نیز یافته هایی از دل خاک بیرون می آید که حیرت باستان شناسان را بر می انگیزد.در کاوش های شهر تاریخی دره شهر مسجدی از زیر خاک بیرون آورده شد که نشان می داد اولین مساجد مسلمانان در ایران در ایلام ساخته شده است.

خانم فریا استارک در سفرنامه خود در مورد ایلام چنین می نویسد :

سراسر منطقه پشتکوه به وسیله رشته کوهی طولانی و رفیع به دو قسمت تقسیم می شود این کوه مانند دیواری به سوی شمال غربی و جنوب شرقی امتداد یافته است دو قله مهمش را ول انتر ورزرین می گویند این دو قله به ترتیب کمی کمتر 9000 و اندکی بیشتر از 10000 فوت ارتفاع دارند آنچه سبب شهرت این کوه شده است به ارتفاعش ارتباطی ندارد بلکه یکپارچگی و نوع پیوند بدنه عظیم آن است که حدود 7 هزار یا 8 هزار فوت ارتفاع نیز فاقد بریدگی و شکاف قابل ملاحظه ای می باشد در روزهای ابری زمستان قله برفی دور افتاده اش را از جلگه بین النهرین می توان دید ودر مواقعی که برف روی زمین اطراف کوه را فرا گرفته است ملکشاهی ها از یک سو و بدره ایها از سوی دیگر نمی توانند نزد یکدیگر برونند و این مشکلی است که بنا به گفته خودشان موجب دردسر هیچ یک از آنها نشده است.

خانم استارک در مورد شهرهای هندمینی ولارتی می نویسد :

«قبلاً آرایشگر پیری در شهر یادرائی راجع به هیند مینی و لارتی یرایم توضیحاتی داده می گفت این دو قبیله از کهن ترین قبایل پشتکوه هستند آخرین اخلاف بت پرستان هستند که زمانی تمام پشتکوه به آنان تعلق داشته است این قبایل در مقابل مهاجمین گریختند و به مناطق مرتفع تر و صعب العبورتری پس نشستند تا اینکه فقط اراضی این دو دره زیر دیوار سرسخت کور کوه باقی ماند

شهر مخروبه در اینجا بر روی برآمدگی محصور در تخته سنگها قرار داشت ، آثار دیوارهای سنگی و خرابه های خانه های آن مثل دندانه های ثمر درخت کاج قدیمی در برابر زمینه کوه خودنمائی می کرد . »

همچنین وی در مورد بخش میشخاص نوشته است :

«راه مله پنجه بادرائی را از میش خاص جدا می کند ، میش خاص سرزمین قبیله بزرگ و ثروتمندی است که مالک زمین های آفتاب است ، و معمولاً به همین نام

اخیر معروف می باشند . محصول عمده اش تنباکو است ، و بخاطر میش های

خوبی که دارد معروف است ، و وجود تسمیه آن گویا به همین علت می باشد .

جاده هموار و پوشیده از سبزه بود . به بستر خشک نهرهای آب بلیین رسیدیم این آب در امتداد دامنه کبیر کوه به سمت غرب جاری است و به آبهای آفتاب می پیوندد و در آنجا پس از عبور از دره تنگی به نام کنجان چم وارد خاک عراق می شود . در اینجا به تدریج جنگل کم درخت وسرانجام فاقد اشجار مختلف می شود . انتهای کبیر کوه از این ناحیه دیده می شود آنسوی کوه را رشته های پرت و دورافتاده و نامنظم ، به فاصله های نابرابر تشکیل می دهد . در سمت راست ما رشته کوه کوچکی بنام سرداب کوه واقع شده بود که تخته سنگهای کوه بره زرد را از نظر پنهان می کرد

 

ویژگیهای طبیعی و کوهها از نظر خانم استارک

کبیرکوه

طلوع فاخته ای رنگ بامدادی در افقهایی دور پیدا شد و رشته کوه مرتفع روبروی ما را با انوار یکنواخت خود روشن نمود. این حالت طبیعت شباهت به ذهن آدمی داشت که در مراحل تکامل با نور عقل خویش موانع و مشکلات را از میان برمی دارد و هماهنگ می کند. مانعی که روبروی ما بود هدف سفر ما محسوب می شد یعنی در پشت کوه بلندی که در سال 1923 به وسیله حکومت هندوستان نقشه برداری شده بود.

در دانه کبیرکوه تپه های پوشیده از درخت بلوط مشاهده می کردیم درختان بلوط ایرانی برگشان از نوع انگلیسی آن بهتر است. رنگش سبز پریده و میوه اش نیز از ثمر بلوطهای ما بزرگتر است و کاسه بزرگ و نوک تیزی دارد. در سالهای قحطی که محصول غله مزارع از بین می رود لرها از میوه های بلوط آرد درست می کنند در آتش قرار می دهند تا از پوست جدا شود آنگاه مغزش را به مدت سه روز در مسیر آب روان قرار می دهند تا سنگینی آن گرفته شود بعضی اوقات نیز بلوط را روی آتش می پزند و مثل فندق بوداده مصرف می کنند. به طوری که می گفتند استفاده از نان بلوط ناراحتیهای جسمانی زیادی بدنبال دارد و علاوه بر آنکه در فصل تابستان برای پوشش سقف کلبه از شاخ و برگ درختان بلوط استفاده می کنند، در فصولی که بارندگی نمی شود نیز به جای علوفه برگها را جلوی حیوانات می ریزند. درختان بلوط دامنه کبیرکوه به صورتی انبوه روئیده اند و در دو طرف جاده قرار گرفته اند در بهاران ایلات لر برای استفاده از چراگاهها به دامنه این قسمت از کبیرکوه می آیند. سطح همه اراضی در این موقع پوشیده از گیاه است. از بوته های ارجن و خار و درختان کیکم برای سوخت استفاده می کنند.

خانم استارک در مورد روستای گراب که از دهستانهای علی شیروان شهرستان بدره می باشد می نویسد:(ساعتها وقتم را صرف راه رفتن در سرازیریهای شمال کبیرکوه کردم و سرانجام به آسیاب گراب رسیدیم آسیاب در دره ای واقع شده بود راهش شیبدار و پست و بلند و در این موقع سال کمتر از آن استفاده می شده بود در مجاور برجستگی کوه پرتگاهی عمیق وجود داشت که آن را به دو قسمت تقسیم کرده بود این پرتگاه در بهشت کناره شرقی ولانتر داشت و سپس رو به پائین می رفت و وارد جنگل بلوطی می شد که چون دریایی از سنگ بود. در این جا از وزش نسیم خبری نبود و بوته های کوچک در سایه نروئیده بودند و حیوانات کوچک در میان شاخه و تنه درختها دیده می شدند. رنگ درختان تیره بود گویی اشتباها" قدری رنگ سیاه به آنها مالیده اند در این لحظات خاطرات دوران کودکیم تجدید شده زیرا اینها شباهتی به نقاشیهای آب رنگ دارند من هم در آن موقع هنوز از مرکب برای نقاشی تنه درخت استفاده می کردم هنوز این مرکب کاملاً از قلم مو پاک نشده بود که رنگ آمیزی برگها را شروع می کردم و عیناً این درختان حالتی تیره گون پیدا می کرد.

وارد گردنه شدیم معبر کوهستانی وارد چنان شکاف باریکی شده بود که خورجین های ما از آن رد نمی شد ناچار شدیم آنها را از روی قاطر برداریم موقعی که در این نقطه به حال انتظار ایستاده بودیم هشت بز کوهی که چهارتایشان جوان و چهارتایشان سالخورده تر بودند از تخته سنگهای مسیل زیر پایمان بیرون پریدند و در زیر نور آفتاب در امتداد حاشیه طبقات سنگی که به رنگ شفتالو به سوی آسمان سربرافراشته اند شتابان گریختند. در نهر آبی وجود نداشت و فقط یکی از دو گودال در کنار بیدها که استراحت کردیم وجود داشت اینها هم کمی پائین تر خشک شده بودند از کوه آرامتر صورت گرفت فاصله درختها بیشتر شد زمینهای قرمز ناهموار پدیدار گردید این زمین ها را طایفه کوچک علی شیروان که مالک نهر گراو هستند بیکارند چادرهایشان که سه چهار تا بیشتر نبود در دره ای کوچک و دور از دید افراد قرار گرفته بود. گراو نیز منطقه ای دیم بود اما جریان آب زلال مختصری که فراز تپه ها تپه های خاکی و مرطوب ولانتر سر چشمه می گرفت آسیاب و مزارع ذرت و لوبیای قسمت پائین ر ا مشروب مینمود. بطرف شرق می رود و کم و بیش در امتداد خطی موازی رشته ای از کبیرکوه قرار دارد که دو قله بلند ولانتر و ورزین را بهم متصل می کند هر چه به نزدیکتر می شدیم کوه زیباتر می نمود. سرازیری جالبی داشت بالای صخره که به قله کوه منتهی می شد نوک تیز و سوزنی نبود بلکه قله اش به شکل سطح امواج بود بلندی های این کوه روبروی ما بودند و تا هنگامیکه ما از میان سایه روشنها و سنگهای سفید به دره گاوان وارد شدیم آفتاب به این بلندیها می تابید...                                                                                                                                             

در پایان تنگه به دره ای کوچک و باریک که از سمت شمال غربی سرازیز شده بود برخورد کردیم در بالای این تنگه پشت سرمان پر تخته سنگ بره زرد نمودار شد. دیدن نشانه های مخصوص پی درپی و رویدادهای گوناگون از مسائل جالب سفر در مناطق کوهستانی است شمال کوه در ابتدای ورود حالتی رویایی دارد. ولی هر چه به آن نزدیکتر می شویم وحشت آور می شود. کوه نیز مانند آدمی چیز پیچیده ای است و فقط پس از بازدیدهای بسیار و بررسی های فراوان از نقاط مختلفش و دست یافتن تدریجی به اهمیت و ویژگیهایش می شود کوهی را شناخت پس از عبور از رشته های صعب العبور سر راه به رود خشکی که گراو نام دارد ریسیدیم این رود تغییر نام داده است و اینک رودخیر گفته می شود. عبور از این رود در شکاف گردنه ای موسوم به سوراتی چنان دشوار شد که بکلی از این راه صرف نظر کردیم و از فلات پهن و پر علفی که در طولانی ترین قسمت حاشیه خارجی دره می گذرد بالا رفتیم .......

می گویند دفاین انوشیروان و خانه تابیتانیش در آنجا زیر قلل ورزین در محلی به نام گنجه بالای گردنه ای شیبدار و تیره رنگ قرار دارد.                                

 

گردنه کافران          

                                                                                                                            

رشته کوه کوچکتری که دره اصلی رود گراو را که می بست در سمت دیوار عظیم کبیرکوه است دیواری سازش ناپذیر و قرمز رنگ با سنگ آهک و بدون درخت قد برافراشته است........                                                                                                    

از زمینهای موسی که بگذریم و به مرزهای قبیله کوچکی که در اصل عرب هستند می رسید این قبیله نام یکی از   مقدس ترین مردان مدینه که جابر نام داشته است بخود داده بود و از قبر او که در این دره در زیر ستون بازمانده های نامشخص ساختمانها و سنگ قبرهای مسلمانان به چشم می خورد.

 

 

سنت و قوانین مهمان نوازی ایلامیان از دیدگاه خانم استارک   

                                                                                                          

قوانین مهمان نوازی مبتنی بر این اصل است که آدم بیگانه تا هنگامی که بر حریم چادر کسی وارد نشده باشد دشمن محسوب می شود اما وقتی که وارد چادری شد میزبان نه تنها مسئول سلامت اوست بلکه مسئول پذیرایی از او توسط افراد دیگر قبیله نیز می باشد در ابتدای کار با سوءظن با آدم روبرو می شوند تدریجاً پس از اینکه در مورد خودش توضیحاتی داد با او دوستانه برخورد می کنند این رفتار تا حدودی زیادی شباهت به بعضی شهرهای انگلیس دارد زیرا اذهان توسعه نیافته آدمهای تمام مناطق جهان یکسانند خواه آن مردم در لینکون شایر انگلستان زندگی کنند و خواه در لرستان. با این وجود از همان ابتدا که شخص صورت مهمان پیدا می کند در همه مناطقی که دیده ام بجز سرزمین وحشی طوایف لک زبان مهمان در این دامان است و این تنها موردی است که مسافرت در سرزمینهای کوچ نشین را مقدور می سازد اما در این حال پذیرش مهمان را به صورت یک مسئولیت در می آورد و تنها صاحب خانه یا شخص متنفذ ایل میل به قبول چنین مسئولیتی دارند.                                                

       

حکومت پشتکوه :

 

فرماندار در کاخ جدیدی سکونت داشت ، روی نمای سر در که به سبک یونانی درست شده بود در انتهای حیاط بیرونی تصویر نقاشی شده شاه در میان تزئینات گچ بری شده آویزان شده بود در داخل حیاط نیز به سبک مرسوم در ایران دو حوض ساخته بودند ، تعدادی گل میخک و اطلسی و چند درخت کوچک انر کاشته شده بود که به حیاط حالتی سرخوش و دلپذیر داده بود اتاق پذیرائی کوچک و سه – چهار فوت بلندتر از حیاط و مشرف بر آن بود . فرماندار را در این اطاق دیدیم ، مردی جوان ، بلند بالا و درشت اندام و دارای انیفورمی خاکی رنگ بود ، چشمانی سبز خاکستری و ابروانی مشکی و چهرهای گرد داشت . ساده و خوش مشرب می نمود . از ظاهرش بر می آمد که بیش از آنکه حرف بزند عمل می کند .

به فرماندار گفتم که می خواهم گورستانها و شهرهای طرهان را که دراطراف صیمره قرار دارند بررسی نمایم . چنانچه نیازی به کسب مجوز دارید تا فوراً به تهران نامه بنویسم ، و منتظر پاسخ بمانم ، زیرا در آنجا مرا به اسم می شناسند . مودبانه گفت : بنویسد با کمال میل اقدام خواهم کرد .

خانم استارک در پایان سفر خود در ایلام و نتیجه کاوشهای باستان شناس خود چنین می نویسد : « یادداشت جمجمه قبر لارتی سالم به بغداد رسید ، آنرا به موزه بغداد هدیه کردم » این نمونه جمجمه توسط خانم استارک پیدا شد و به موزه هدیه گردید. مشتمل بر کاسه سر و آرواره زیرین است . در قبری زیر تخته سنگی در دره لارتی پیدا شده است.

   

 

ایلام از دیدگاه مستشرقین   استان ایلام ، واقع در غرب ایران از دیر باز منطقه ای آباد و یکی از مراکز مهم امپراتوری ((عیلام )) بوده است . از هزاره 4 ق. م . ، و احتمالاً پیش از آن ، مهمترین خط ارتباطی تمدن کوهها وتمدن جلگه ای جنوب غرب ایران از این سرزمین می گذشته است . سرزمین ایلام به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و استرتژیک وهم مرز بودن با کشور عراق ، اهمیت ویژه ای دارد .بر اساس سفر نامه و اسناد و مدارک موجود تمدن ایلام یک تمدن دیرینه و کهن می باشد . راولینسون در سفر نامه خود (از ذهاب تا خوزستان ) بعد از گذر از گیلان به سمت ایلام نوشته است : هنگامی که از ارودگاه خان کلهر در یک راهپیمایی طولانی فرسنگی به طرف زرنه حرکت نموده است. پس از عبور از پیچ وخم ترین جاده جلگه ایوان که از دره ای تنگ و کوهستانی به نام « میان در» که در حدود 32 کیلومتر جلگه ایوان را می پیماید گذشته است . این دره از درختان انبوه بلوط پوشیده که اندازه آنها بزرگتر از درختان بلوطی است که در سایر نقاط ایران دیده می شود. . وفور بیش از اندازه گیاه ، هوای گرم و موقعیت مناسب از نظر پناهگاه ، «میان در » را به صورت مکانی مطلوب برای قشلاق کلهر در آورده است. با ورود به جلگه ایوان جاده از نقطه لم یزرعی به طول 14 کیلومتر به سمت جنوب ادامه یافته و به دهکده زرنه می رسد. در زرنه خرابه های شهری بزرگ نمایان است . در آنجا تپه ای است و راولینسون معتقد است که محل یک قلعه بوده که اندازه آن از آنچه در گیلان وجود دارد کوچکتر است پایه های ساختمان ها که وسعتی در حدود 8 کیلو متر هستند اکنون تقریباً با زمین هم سطح شده است . سه یا چهار ساختمان مجزا که از بقیه سالم ترهستند در حوالی تپه دیده می شوند که شامل تعداد زیادی راهرو های تنگ وگنبدی شکل اند و به نظر می رسد در عصر پادشاهان ساسانی محل سکونت بوده اند . این بناها از نظر سبک معماری با خرابه های « بان زرده » وقصر شیرین یکسان بوده و احتمال دارد مربوط به یک زمان باشند . رود کنگیر از کوه مرتفع مانشت در پشت جلگه ایوان سر چشمه گرفته و این جلگه وسیع رابه خوبی مشروب ساخته و از دهکده ایوان می گذرد . زرنه در فاصله تقریباً 3 کیلو متری ساحل راست این رود قرار دارد . اما خانم فریا استارک طی سفر ی که درسال 1306ه. ش به ایلام داشته اند درمورد شهر ایوان چنین می نویسد: «منطقه ایوان ، دره ای پهن و کم عمق و در دامنه کوه مانشت قرار دارد ، انوار آفتاب در حال غروب بر آن پرتو افکنده بود از بالای سراشیب این دره به دامنه بانکوه سفر نمودیم و از جلگه وسیعی گذشتیم چادرهای ایوان به صورت دو سه ردیف در داخل مزارع برپا شده بود و رئیس آنها که در نخستین و بهترین چادرها زندگی می کرد با صمیمیتی بیش از آنچه تا به حال دیده بودم برای سلام و خوش آمد گوئی بیرون آمد هیچ کس از یاغی گری و سرکشی این افراد ستایش نمی کند . آنچه قابل تحسین است تقوای آنهاست و گاهی یک کوچ نشین تقوا و یاغی گری را با هم دارد گنج کوچ نشینان روح آزاد آنهاست موقعی که این را از دست می دهند همه چیزشان بر باد رفته است و اگر تمدن پایگاهی برای مقید کردن لاقیدهایشان محسوب شود و بخواهد در برابر قانون مطیعشان کنند چنانچه مغایرتی با اساس زندگی کوچ نشینی آنها نداشته باشد توفیق خواهد یافت آزادی کوچ نشینان بی قید تر از قید تصورات و استقلالشان نیز با آزادی توام است انظباطی که جوامع نیمه متمدن تهران برای آنها در نظر می گیرد با واقعیت ندارد و وحشت آفرین است . کوچ نشین در ته دلش می داند آزادی و تقوای خاصش اولین دستورالعمل زندگانی او می باشد اراضی مردم ایوان ناحیه وسیعی است که شامل امتداد رودخانه گنگیر در نزدیکی مرزایران و عراق تا سرچشمه آن درناحیه سراب بازان و چراهگاههای مانیشت می شود دولت در دره های کم عمق آنها را وادار به خانه سازی کرده نگه داری غله به کار می برند روشی قدیمی و در عین حال رایجتر است ، گودالهائی در زمین حفر و دیوارها و کفش را کاه گل می مالند و سپس غله را در فصل پائیز درون آن می ریزند رویش را در ابتدا کاه و سپس کاه گل برای فصل بهار نگهداری می کنند این کار معمولاً پس از برداشت محصول و پیش از حرکت ایل صورت می گیرد و در بهار نیز غله را از چاه خارج می کنند تقریباً تمام لرهای پشت کوه از این روش و سنت استفاده می کنند. دره هایی که در امتداد زاگروس تا محدوده ی سوزیانا (شوش) کشیده شده اند و به وسیله یک سلسله ارتفاعات موازی هم از دشتهای آشور جدا می شوند یکی از نا شناخته ترین و در عین حال جالب ترین مناطق مشرق زمین را تشکیل می دهند که جایگاه اصلی عیلامی ها پس از مهاجرت آنها از بابل بوده است عیلامی ها از این مناطق بر شوش و نواحی مجاور شرقی آن که بعدها نام عیلام بر خود گرفت سکونت داشتند و دامنه فتوحات خود را گسترش دادند. استرابو در قسمت های مختلف کتاب خود از عیلامی ها به عنوان ساکنین نواحی زاگروس در محدوده جنوبی ماد و شمال بابل و شوش به وضوح یاد می کند . چنین به نظر م یآید که جلگه آریوخ قدیم ترین نام برای این منطقه بوده واز آنجاست که عیلامی به کمک پادشاه آشور به نینوا شتافتند راولینسون معتقد است که پایتخت آن همان زرنه است زیرا تا پیش از قرن سیزدهم میلادی اینجا به نام اریو حان شهرت داشته است . همچنین وی اظهار می دارد که محل حره مربوط به دوره اسارت[یهودیان؟] را باید در همین حوالی جستجو نمود وبازبدون شک اینجا همان محلی است که بنیامین تودله از آن به عنوان ارین یاد می کند و می گوید در حدود 20000 خانوار یهودی در آنجا مستقر بوده اند. به نظر می رسد پیش از اسکندر نام آریوخ به سبد که جمع که جمع سبدان است تغییر نموده که با پیشوند محلی « ماه » (منطقه ) به صورت ماه سبد ماه سبدان در آمده است . پس این همان محلی است که استرابو از آن بانام ما ساباتیس به عنوان یکی از بخش های بزرگ عیلام بین شوش و نواحی اطراف کو ههای زاگروس یاد می کند . پلینی آنرا مزوباتن می داند که منطقه ای است زیرکوههای کامبالیدوس (احتمالاً همان سمبولوس توسیدید ) ورودخانه اولئوس قبل از آنکه به طرف دشت های سوزیانا (شوش) روان شود آنرا مشروب می سازد و دئو نیسیوس ساکنین آنرا مزاباتایی و بطلمیوس سامباتایی می نامند ،و بالاخره دیودروس در توصیف لشکر کشی اسکندر نیز از آن به عنوان سمبه یاد کرده است .  در اثری نادر که ترجمه یک تاریخچه پهلوی است این ایالت در زمان تسلط اردشیربابکان بر ایران ماه سبدان نامیده می شد و به همین صورت از ماه نهاوند و ماه بسطام یعنی سرزمین های نهاوند و بسطام یاد شده است که از جهت پیدا کردن عنوان حقیقی و باستانی این منطقه حائز اهمیت است . اعراب دو کلمه ماه وسبدان را با هم ترکیب کرده و حرف « د » را به « ذ » تبدیل نموده و آن را ماسبذان نامیدند . خاور شناسان با نام ماسبذان آشنا هستند زیرا در بیشتر آثارمورخین و جغرافی دانان عرب با آن برخورد کرده اند هر چند که امروزه این اسم به کار برده نمی شود ولی محدوده آن کاملاً روشن است آنچه مسلم است ماه سبدان ناحیه ای را از جلگه ایوان در امتداد کو ههای زاگروس تا حدود سوزیانا ( شوش ) در بر می گرفته است جاده ای که از این منطقه می گذشته ، یکی از راههای مهم ارتباطی دنیای باستان بوده و دیودروس در توصیف آن نوشته است : « یک جاده شاهی است که در امتداد کوهها از سوزیانا ( شوش ) به ماد کشیده شده که در معرض گرما قرار دارد و بسیار پر پیچ وخم و در حدود 40 منزل است اما بسیار خوب ساخته شده و از نظر تهیه آذوقه مناسب است » . مطلبی که دقیقاً درست است و نمی توان در آن شک داشت این است که این همان جاده ای است که دیودروس در مورد لشکر کشی اسکندراز شوش به اکباتان ( همدان ) به تفصیل از آن سخن رانده و منزلگاههای ( ایستگاه های ) آن قابل تشخیص است . استرابو نیز از آن به عنوان یک خط ارتباطی مهم که از ماساباتیس ( مسبتیس ) در امتداد نواحی جبال زاگروس به طرف شوش پیش میرود یاد کرده و بالاخره پلینی درباره آن می گوید: « بازترین وسیع ترین و راحت ترین راه از شوش به بلخ ( اصطلاحی که در مورد شرق ایران به کار می رفت ) از ایالت مزوبتن ( مزوباتن ) می گذرد » راولینسون در قسمتی دیگر از سفرنامه خود می نویسد :« از زرنه به طرف جلگه چارده ور پیش رفتم . یک رشته کوه وسیع ومرتفع که عمق برف آن به 31 سانتیمتر میرسد بین جلگه « ایوان » و « آسمان آباد » قرار دارد وما از «زرنه » در جهت شرق از آن گذشتیم . طول صحرای آسمان آباد در حدود 15 کیلو مترو پهنای کمی بیشتر از 4 کیلومتر و به کلهر های منصوری تعلق دارد. در تقسیمات سیاسی آن زمان ایلام از لحاظ حکومتی زیر نظر والیان لرستان اداره می شده است و راولیسنون دراین خصوص چنین می گوید:« لرستان به دو ناحیه لربزرگ و لرستان کوچک تقسیم می شود که لرستان کوچک نیز به دو ناحیه پشتکوه وپیشکوه تقسیم شده است که پشتکوه همان ماسبذان است که جغرافیی دانان از آن یاد می کنند و فقط از مرز شمالی آن کاسته شده است . در فاصله قرون 12و 17 میلادی ایالت لر کوچک توسط شا هزادگانی خود مختار به نام اتابک اداره می شد . آخرین شاهزاده این سلطنتی شاهوردی خان نام داشت که شاه عباس کبیر اورا ازمیان برداشت .» راولینسون در ادامه سفر خود به شهر شیروان چنین می نویسد : « امروز یکی از روز های بسیار جالب بود زیرا مسیر خود را به خاطر بازدید خرابه های شهر مشهور انتخاب کردم . به من گفته شده بود که خرابه های شیروان بر سر راه ودر مسیری که انتخاب کرده ام قرار دارند بعد از گذشتن از یک تپه های شنی به جلگه کم وسعت و پرآبی که صحرای شیروان نامیده می شد وتا حدی زیر کشت بود وارد شدم دراین جلگه بر هر برآمدگی آثار خرابه های عظیم ودر عین حال خشن که حاکی از سبک معماری دوره ساسانی و نمایانگر پر جمعیتی منطقه بوده مشاهده می گردید در تمام جهات در دامنه تپه ها ی ستون آجری دیده می شود که ارتفاع آنها به 3 تا 5/4 متر می رسد اینها آرامگاه های خوانین لر هستند . از جلگه شیروان دره باریکی در جهت غرب امتداد یافته و کوه کا لرک را که به صورت دیواره بیرونی سلسه جبال عظیم میله گاون است می شکافد خرابه های شهر درست در قسمت سر بالایی این دره قرا گرفته اند . خرابه های سیروان [ شیروان ] کاملترین باز مانده یک شهر ساسانی به شمار می آیند. دیوار منازل عموماً عظیم واز سنگ و ملاط آهکی فوق العاده محکم که از کوههای مجاور آورده شده ساخته شده اند . تمام منازل زیر زمینی دارند که آنهم شامل اطاق ها منتهی می گردد . در بعضی از موارد این بنا دارای راهروهای پرپیچ و خم و تاریک است به گونه ای که قسمت مرکزی ساختمان کاملاً در تاریکی قرار می گیرد مگر آنکه از دریچه سقف نور وارد کنند . در چند مورد آثار ساختمان های دو طبقه دیده می شود که آنهم گنبدی مانند است و چنین به نظر می رسد که ساسانیان هیچگاه از تیرهای چوبی برای سقف استفاده نمی کرده اند بلکه طاق می زده ا ند بعضی از ساختمان ها کاملاً سالم مانده اند چنانکه بر دیوارهای داخلی آنها نقوش گل و بوته که گویی چند سال پیش درست شده اند به چشم می خورد . [ در میان خرابه های شهر سیروان= شیروان ] باز مانده بنایی عظیم موسوم به قصر انوشیروان مشاهده می گردد که سراسر پوشیده از علف های خودرو است . در قسمتی از این بنا راهرو بسیار تنگی به اطاق گنبدی مانند زیرزمینی به دخمه یا قبر انوشیروان معروف منتهی می شود که یک نفر به سختی می تواند به درون آن راه یابد . اهالی براین پندارد که جنازه انوشیروان در میان گنج های فراوان در آنجا مدفون است . همچنین گفته می شد که یک لوح طلسمی با خطوط نا شناخته در مدخل قبر قرار دارد که هر کس از آن بگذرد بدون تردید هلاک می شود . توصیف اهالی از لوح طلسمی منطبق با واقعیت است . عده ای می گفتند که آنرا به چشم خود دیده و اظهار داشتند که سنگ بزرگ بسیار بزرگ و تراشیده ای است که خطوط زیادی بر آن نوشته است . اگر این سنگ نبشته واقعاً وجود داشته باشد قاعدتاً مربوط زمان ساسانیان است همان گونه شهر سیروان مربوط به همان زمان است . اما اشتیاق من به بررسی این سنگ نبشته از آن رو بود که احتمال می رفت به زبان یونانی نوشته شده و یادگاری Baeotian  گروهی از یونانیان که خشایارشا به اینجا تبعید کرده بود باشد . معمولاً شهر سیروان در بین لرها به شهر کلئیون معروف است با در تظر گرفتن شباهت اسمی و با توجه به اینکه فاصله آن تا سمبنه (یعنی صمیره پایتخت سمبدان سه منزل راه است می توان آنرا با سیلون یعنی محلی که دیودور از آن نام برده و اسکندر [ مقدونی] هنگام مسافرت از شوش به همدان در آنجا توقف یکی دانست . فزون بر این لرها این شهر را شهر انوشیروان می دانند وبنای آنرا به انوشیروان نسبت می دهند . همانگونه که از خرابه ها پیداست این شهر مربوط زمان ساسانیان است و احتمال دارد که انوشیروان آنرا بر روی خرابه های شهر قدیمی یونانی بنا نهاده باشد . رو ی همرفته خرابه های شهر در دره باریکی قرار گرفته و مساحت چندانی را در نمی گیرد به گونه ای که طول آن از 6/1 کیلومتر تجاوز نمی کند . ساختمان ها به هم فشرده اند و بیشتر به سبک معماری اروپا شباهت دارند . ابو الفدا موقعیت سیروان را به شهر مکه تشبیه نموده ویادآور شده است که سیروان بین کوه و رودخانه واقع گردیده است . جغرافی دانان شرقی به تفصیل درباره سیروان سخن رانده اند راولینسون معتقد است که سیروان همان شهری است که بنیامین تودله اشتباهاً آنرا نهروان نامیده که فاصله آن تا رودبار دو روز بوده و چهار هراز خانوار یهودی درآنجا به سر می برده اند فزون بر این ، درنوشته های شرقیان از شهری به نام الرود واقع در ابالت ماسبدان نام برده شده که آرامگاه مهدی خلیفه مشهور عباسی در آنجا قرار داشته است . »

  

 (( این چه جهانی است

این چه بهشتی است

این چه جهانی است که نوشیدن می نارواست

این چه بهشتی است در آن خوردن گندم خطاست

آی رفیق این ره انصاف نیست این جفاست

راست بگو راست بگو راست

فردوس برینت کجاست

راستی آنجا هم هر کس و نا کس خداست ؟

راست بگو راست بگو راست

فردوس برینت کجاست

گر همه گویند که هشیار باش

بر در فردوس نشیند کسی

تا که به درگاه قیامت رسی 

از تو بپرسند که در راه عشق

پیرو زرتشت بودی یا مسیح

دوزخ ما چشم به راه شماست

راست بگو راست بگو راست آنجا نیز

باز همین این  ماجراست ؟

راست بگو راست بگو راست

فردوس برینت کجاست

این همه تکرار مکن ای همای

کفر نگو شکوه مکن بر خدای

پای از این در که نهادی برون

در غل و زنجیر برندت بهشت

بهشت همان ناکجا آبادست

همان ناکجا آباد  

وای به حالت همای وای به حالت

این سر سنگین تو از تن جداست

این سر سنگین تو از تن جداست

نه نه نه نه توبه کنم باز

حق با شماست

نه نه نه نه توبه کنم باز

حق با شماست ))

؟؟؟

کدام روز این شب تن به آفتاب دهد

سوال روشن ما را کسی جواب دهد

یکی جواب دهد این سوال را که چقدر

خزان بیاید و هی دسته گل به آب دهد

گرفته ایم به گردن گناه عالم را

نشسته ایم که ما را خدا عذاب دهد

صدای خسته ما را که کس نمی شنود

مگر به کوه بگویی که بازتاب دهد

میان این همه آدم کجاست اهل دلی

که شرح قصه ما را به آن جناب دهد

چو روح باده و تاثیر عشق در سر و دل

از اضطراب بگیرد به التهاب دهد

کلاغ های کذا را از این چمن ببرد

به دشت و کوه کبوتر دهد عقاب دهد

به ابر امر کند تا بیاید و برود

به تشنگان زمین آب و آفتاب دهد

بهار را بکشاند به متن این شب سرد

به باغ برگ ببخشد به گل گلاب دهد

به هم بریزد و از نو بسازد القصه

روایتی دگر از این ده خراب دهد

 زیاد سخت نگیرید ای مسلمان ها

به کافری که به ما کاسه ای شراب دهد

 "مرید پیر مغانم ز من مرنج ای شیخ" *

تو وعظ می کنی و او شراب ناب دهد

* مرید پیر مغانم ز من مرنج ای شیخ

چرا که وعده تو کردی و او به جا آورد "حافظ"

¤ نوشته شده در ساعت ??:06 ‎ق.ظ توسط بهروز یاسمی

بهداشت و ایمنی مواد غذایی

نکات بهداشتی در خصوص نگهداری و مصرف روغن ها  و چربی ها

* دور از نور، رطوبت ، حرارت ، اکسیژن هوا ، آهن و مس قرار گیرد چون باعث تشدید فساد در روغن می شود .

* پس از هر بار مصرف روغن ، در ظرف محکم بسته شود.

* توجه داشته باشید که میزان اسید چرب اشباع روغن ها حداکثر 25 درصد و اسید چرب ترانس آنها باید کمتر از 10 درصد باشد.

* برای مصرف غذاهای سرخ کردنی از روغن مخصوص سرخ کردن استفاده نمایید چون در مقابل حرارت پایدارند.

* روغن های جامد به خاطر دارا بودن کلسترول بد {نامطلوب} دارای اثرات سوء بر سلامت انسان می باشند.

* تا حد امکان غذاهای سرخ شده در روغن را کمتر مصرف کنید اگر مجبور شدید غذا را سرخ کنید از حرارت کم استفاده کنید تا روغن نسوزد و باقیمانده ی روغن را دور بریزید.

* در بین روغن ها ، روغن زیتون از منابع بسیار خوب روغن می باشد چون باعث کاهش کلسترول بد(نامطلوب) می شود و برای سلامتی قلب و عروق مفید است.

* روغن سویای مایع برای فرایند های سرد نظیر تهیه ی سالاد مناسب است و نباید آن را حرارت داد.

* کره را برای مصارف کوتاه مدت باید داخل یخچال و برای نگهداری بیشتر باید داخل فریزر قرار داد.

نکته: مقایسه ی چربی 4 نوع ماده غذایی: چربی شیر معمولی 5/2 درصد است. چربی بستنی حدود 10-8 درصد ، چربی فراورده های حجیم شده  بلغور و ذرت مانند پفک 25 درصد و چربی انواع چیپس حدود 40 درصد می باشد بیاییم هم در مصرف و هم در نگهداری آن ها دقت نماییم.

نکات بهداشتی در خصوص نگهداری و مصرف تخم مرغ

* تخم مرغ دارای پوسته ی آهکی است و تا لحظه ی مصرف نباید شسته شود و صدمه ببیند چون مقدمات فساد آن مهیا می شود.

* زمان حرارت (زمان جوش خوردن ) تخم مرغ نباید از 7 دقیقه کمتر باشد تا از مسمومیت احتمالی جلوگیری شود و همچنین نباید از 9 دقیقه تجاوز کند زیرا هضم آن برای معده سنگین می شود.

* تخم مرغ در موقع تکان دادن نباید لق بزند .

* تخم مرغ خام در مقابل نور باید به رنگ زرد و شفاف باشد .

* نباید سفیده و زرده ی تخم مرغ بعد از شکستن با هم مخلوط شده باشند.

 توصیه ها در مورد نان و غلات

* فروش انواع ماکارونی ، رشته ی آش و پلوئی و آرد برای مصارف خانگی به شکل فله و باز خلاف مقررات می باشد.

* نان باید قبل از قرار دادن در داخل نایلون خنک شود زیرا در غیر اینصورت نان داغ در داخل نایلون عرق کرده و با توجه به رطوبت حاصل از تعریق ممکن است کپک بزند.

* مصرف برنج به صورت کته به سبب از بین نرفتن مواد مغذی آن بهتر از برنج آبکش می باشد.

* نان سنگک به خاطر دارا بودن آرد کامل ( سبوس دار) دارای ارزش تغذیه ی بالاتری نسبت به نان های دیگر می باشد.

نکات بهداشتی لازم در خصوص نگهداری و مصرف شیر

* حداکثر زمان نگهداری شیر پاستوریزه 48 ساعت در یخچال با دمای 4 درجه سانتیگراد می باشد اما برای شیر استریلیزه حداکثر زمان نگهداری 6 ماه می باشد. بعد از باز شدن پاکت شیر بایستی سریعا" به مصرف برسد و در یخچال نگهداری شود.

* زمان جوشیدن شیر خام از لحظه ی جوش به مدت یک دقیقه می باشد و بیشتر از این سبب از بین رفتن ویتامین ها و پروتئین های شیر می شود.

* شیر نباید در مجاورت نور خورشید قرار گیرد چون سبب از بین رفتن 80 درصد ویتامین B آن ها می شود.

توصیه های در مورد میوه ها و سبزی ها   

* میوه ها و سبزی ها پس از شستشو و ضد عفونی کردن باید در یخچال نگهداری شوند.

* از دست زدن کودکان به میوه ها و سبزی های خام که هنوز خوب شسته نشده اند باید جلوگیری کرد .

* توصیه می شود برای حفظ بقاء مواد مغذی سبزی ها ، حتی المقدور این مواد به شکل آب پز و یا بخار پز تهیه شوند . به این صورت که ابتدا آب را به مقدار کم تا حدود 60 درجه سانتی گراد گرم کرده و سپس سبزی ها را داخل آن ریخته و در آن را ببندید. با این کار آنزیمی که باعث از بین رفتن ویتامینها می شود خود در اثر حرارت بی اثر می شود .

* سبزی ها هر چه خورد تر شوند ویتامین آنها به دلیل تماس زیاد با هوا بیشتر از دست می رود.

توصیه هایی در مورد گوشت گاو و مرغ

* گوشت قرمز نباید لزج ، خیلی پررنگ و دارای بوی نامطبوع باشد .

* گوشت مرغ تازه ، رنگ و بوی طبیعی داشته و پوست آن عاری از چروکیدگی است اما گوشت مرغ فاسد تیره ، پرخون و یا کبود است و زیر بال مرغ فاسد بوی نامطبوع می دهد .

* گوشت مرغ در اثر نگهداری نامناسب به تدریج و گاهی سبز رنگ می شود .

* لکه های سفید روی پوست و عضلات مرغ به علت انجماد آب زیر پوست عضلات است و مصرف چنین گوشتی بلامانع است .

* رگ های ناحیه گردن مرغی که زنده بود و سپس بریده شده در قسمت برش متورم است .

* در صورت استفاده از گوشت های بسته بندی شده باید به مجوز بسته بندی سازمان دامپزشکی کشور روی بر چسب آن و همچنین تاریخ بسته بندی و انقضا آن کاملا دقت کرد .

* توصیه میشود تخته آماده سازی گوشت از سبزی ها جدا بوده و به جای تخته های چوبی از پلاستیک فشرده ( به نام زالامید ) استفاده شود . در صورت استفاده از تخته های چوبی باید به دقت انها را شیست و سطوح آن را با لایه نازک نمک پوشاند .

* مدت زمان نگهداری گوشت در دمای 18- درجه سانتیگراد یک تا دو سال می باشد اما مدت نگهداری ماهی شش ماه است . برای استفاده از گوشت و مرغ منجمد باید 24 ساعت قبل از صرف ، از فریزر به داخل یخچال منتقل شود تا خونابه کمتری از آن خارج شود . ضمنا خونابه را نباید دور ریخت بلکه باید به خود ماده غذایی در زمان پخت برگردانده شود .

* از مصرف مرغ های دچار لاغری شدید پرهیز نمایید چون حدلقل وزن مرغ سالم و کامل 5/1 کیلو گرم می باشد .

علائم ظاهری مرغی که پس از مردن آن را سر بریده اند

* ورم و سرخی پوست

* پس دادن رنگ کیسه صفرا

* لکه های حنایی رنگ درمحوطه شکمی

* لخته های خون در قلب و رگ ها

علائم ظاهری ماهی سالم

* چشمان شفاف و برجسته داشته باشد .

* پولک آن به آسانی کنده نشود .

* بوی نامطبوع ندهد .( به خصوص در قسمت آبشش ها )

* زیر گوش ماهی ، قرمز روشن باشد .

* جای فشار انگشت روی گوشت ماهی بعد از برداشت باقی نماند .
کلر ونحوه استفاده از آن

نکته مهم : ابتدا تاکید می شود که کلر ماده ای شیمیایی و سمی بوده و باید از دسترس اطفال دور باشد و حتما از تماس مستقیم این ماده با پوست خودداری شود . این ماده باید به اندازه معین و مشخص که در ذیل به آن اشاره شده مصرف شود و مصرف کمتر و یا بیشتر آن می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد .

 نحوه ضد عفونی کردن میوه و سبزیجات

برای سالم سازی میوه و سبزیجات ابتدا آنها را با آب سالم و مطمئن خوب بشو یید و با استفاده از مواد پاک کننده انگل زدایی نمایید ( تهیه کف آب توسط 5-3 قطره مایع ظرفشویی به ازائ هر لیتر آب).   به مدت 5 دقیقه میوه و سبزیجات را در آن نگه دارید سپس با آب سالم آبکشی نموده و بعد از آن با پودر پرکلرین ضدعفونی کنید ( نصف قاشق چایخوری پودر پرکلرین را در 5 لیتر آب حل نموده و میوه و سبزی جات را به مدت 5 دقیقه دیگر در این محلول نگه دارید ) پس از گذشتن این زمان میوه را خوب آبکشی کرده و مصرف نمایید .

نحوه ضد عفونی کردن ظروف

جهت این کار پودر پرکلرین را به میزان 5 گرم ( حدودا یک قاشق مربا خوری ) در 20 لیتر آب حل کرده و ظروف را پس از شیتشوی اولیه به مدت 20 دقیقه در داخل این محلول قرار دهید و سپس با آب سالم کاملا شستشو دهید .

نحوه سالم سازی آب

یک قاشق غذاخوری از کلر مادر (کلر مادر یعنی محلول 1 درصد کلر که درخانه های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی تهیه و عرضه می شود ) را در 20 لیتر آب حل کنید پس از 20 دقیقه قابل مصرف است . برای تهیه کلر مادر می توان 15 گرم قاشق مربا خوری پودر کلر را در یک لیتر آب حل نمود و از این محلول مطابق بند مذکور استفاده کرد .

 سایر نکات بهداشتی

* از پیچاندن انواع نان ، گوشت ، سبزی و ... در داخل روزنامه و یا قرار دادن آنها در داخل کیسه های نایلونی سیاه خودداری نمایید چون سرب روزنامه ها یا مواد شیمیایی و باز یافتی که در پلاستیک های مشکی وجود دارد د تماس با مواد غذایی قرار می گیرد.

* حبوبات را باید قبل از مصرف ، حدلقل 4-3 ساعت در آب خیساند و آب آن را دور ریخت .

* برای جذب بهتر آهن ، مصرف لیمو ترش یا گوجه فرنگی به همراه غذا توصیه می شود .

  گردآورنده اداره بهداشت،ایمنی و محیط زیست شرکت بی جی پی

روشن محمد زمانی
باهمکاری آقایان، دکتر جاوید نیا، انشالله رومیانی،عبدالرحمان شجایی
 

همای

(( داد درویشی از سر تمهید سر قلیان خویش را به مرید

 گفت که از دوزخ ای نکو کردار قدری آتش برروی آن بگذار 

 بگرفت و ببرد و باز آورد .....

گفت که در دوزخ هرچه گردیدم 

درکات جهیم را دیدم

آتش و هیزم و زغال نبود

 اخگری بهر اشتعال نبود 

هیچکس آتشی نمی افروخت

 ز آتش خویش هر کسی می سوخت                                                                                                            

       ز آتش خویش هر کسی می سوخت

                                       ز آتش خویش هر کسی می سوخت ))

                                                                      

تمامی اشعار بدون عنوان موجود در این سایت از سایت بهروز یاسمی پرشن بلاگ گرفته شده اند